काठमाण्डु – नेपाल टेलिकमले नेपालमा पहिलो पटक पाँचौं जेनेरेसनको मोबाइल नेटवर्क फाइभ जीको परीक्षण सुरु गरेको छ ।

टेलिकमले माघ २२ मा आफ्नो १९ औं वार्षिकोत्सवमा उद्योगको सबैभन्दा ठूलो र सबैभन्दा उन्नत वर्तमान नेटवर्क लाइभमा ल्याएको हो ।

कम्पनीको फाइभ जी परियोजनालाई विश्वको अग्रणी दूरसञ्चार गियर विक्रेता ह्वावेले समर्थन गरेको छ। जसले नेपालको दूरसञ्चार क्षेत्रको विकासमा पनि महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ । यस चिनियाँ टेक जाइन्टले ‘नेपालमा पहिलो पटक’ धेरै प्रविधिहरू लन्च गर्नमा मुख्य भूमिका खेलेको छ ।

यसअघि ह्वावेले नेपाललाई फोर जी इन्टेलिजेन्ट नेटवर्क (IN), आइभीआर, आइपी टेलिफोनीमा आइपी मल्टिमिडिया सबसिस्टम (आइएमएस), टूजी जीएसएम र सिडिएमए नेटवर्क, आदि लन्च गर्न मद्दत गरेको छ ।

नेपालमा ह्वावेको उपस्थिति २२ वर्ष लामो रहेको र यसले नेपाली उपभोक्ताहरूका लागि थप नयाँ सेवाहरू प्रदान गर्दै आएको छ । नेपाल टेलिकमको फोर जी सेवाको व्यापक विस्तारमा यसको फोर जी नेटवर्क पोर्टफोलियोले प्रमुख भूमिका खेलेको छ ।

हाल नेपाल टेलिकमको फाइभ जी र  ह्वावे, साओमी, र भीभो जस्ता ब्रान्डहरूको ह्यान्डसेटहरूमा उपलब्ध हुनेछ । सरकार-समर्थित क्यारियरले पहिले उपयुक्त ह्यान्डसेटको अभावको कारण जनवरी १ को परीक्षण सुरु रद्द गरेको थियो ।

ह्वावे-समर्थित नेपाल टेलिकमको फाइभ जीले उच्च-गति नेटवर्कको लागि सम्भावनाहरू कस्तो हुनेछ भनेर खुलासा गर्न र पछि यसको व्यवसायिक रोलआउटको लागि खाका तयार पार्न मद्दत गर्नेछ ।

फाइभ जी सम्मको नेपाल टेलिकमको यात्रामा टेल्कोले काठमाडौंमा यो ट्रायल नेटवर्क लन्चको लागि ह्वावेको रेडियो उपकरणको उपयोग गरेको छ र देशभरमा यही जारी रहनेछ । नेपालको नेटवर्क पूर्वाधार निर्माणमा ह्वावेले सहयोग गर्दै आएको  छ ।

“इन नेपाल, फर नेपाल” मिशनको साथ ह्वावेले देशभरका ३० मिलियनभन्दा बढी मानिसहरूलाई उच्च गुणस्तरको नेटवर्क कनेक्टिभिटि उपलब्ध गराउन प्रतिबद्ध छ; ह्वावेले नेपाल डिजिटल रूपान्तरणलाई गति दिन रुरल युनिभर्सल कभरेज, फोक जी, फाइभ जीकनेक्सनहरू, डिजिटल सरकार र स्थानीय आइसीटी ट्यालेन्ट डेभलपमेन्टमा निरन्तर लगानी गर्नेछ,” ह्वावेले भनेको छ ।

नेपाल टेलिकम फाइभ जी भयो लाइभ

फाइभ जी परीक्षणको लागि स्पेक्ट्रम प्राप्त गरेको २ वर्ष पछि टेल्कोले अन्ततः आफ्नो फाइभ जी नेटवर्क स्विच अन गरेको छ । २०२१ जुनमा आफ्नो कार्ययोजना पेश गरेपछि कम्पनीले नोभेम्बर २०२१ मा नियामक एनटीएबाट २६०० मेगाहर्ज फ्रिक्वेन्सीमा ६० मेगाहर्ज ब्यान्डविथ प्राप्त गरेको थियो । २६०० मेगाहर्ज ब्यान्ड फ्रिक्वेन्सी फाइभ जी नेटवर्कको लागि अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा सबैभन्दा बढी प्रयोग हुने एयरवेभहरू मध्ये एक हो ।

नेपाल टेलिकमले परीक्षण अवधिमा मिड-ब्यान्ड फाइभ जी फ्रिक्वेन्सीको फाइदा लिनेछ तर योलगभग निश्चित छ कि टेल्कोले व्यावसायिक रोल-आउटको लागि पनि मिड-ब्यान्ड स्पेक्ट्र  फाइभ जी प्रयोग गर्नेछ जसको लागि नियामकले इजाजतपत्र, स्पेक्ट्रम प्रदान गर्न आवश्यक छ ।

यहाँ धेरै फाइभ जी प्लेएरहरू छन् जसले फाइभ जीको विकासमा काम गर्दछन तर ह्वावे र क्वालकम जस्ता कम्पनीहरूले २०१५ देखि यसको आधारभूत कुराहरूमा ठोस रूपमा काम गरिरहेका छन् । यसका लागि ह्वावेले २००९ मा फाइभ जी काम सुरु गरेको थियो र त्यसपछि फाइभ जीको विकास

ड्राइभमा प्रमुख भूमिका खेलेको छ । कम्पनीले २०१६ मा फाइभ जी नेटवर्कको लागि फाइभ जी प्रोडक्ट लाइन पनि सेट अप गरेको थियो जब संसारको धेरैजसोले नेक्स्ट जेनेरेसनको वायरलेस प्रविधिको अध्ययन गरिरहेको थियो । २०२३ सम्म आउँदा ह्वावे फाइभ जी आर एण्ड डीको लागि सबैभन्दा धेरै कोष भएको र फाइभ जी प्याटेन्टको उच्चतम संख्या रहेको विश्वको अग्रणी फाइभ जी गियर प्रदायक हो।

फाेर जीको उत्तराधिकारीको रूपमा आधुनिक युगको इन्टरनेट प्रयोगको बढ्दो मागहरू पूरा गर्न पाँचौं जेनेरेसनको मोबाइल नेटवर्क आवश्यक छ । डाटाको अलावा फाइभ जी को धेरै व्यावसायिक क्षेत्रहरूमा विविध एप्लिकेसन हुनेछ । फाइभ जी IoT, M2M, AI, AR/VR, स्मार्ट होम, टेलिहेल्थ, शिक्षा र जीवनका धेरै भागहरूमा उपयोगी हुनेछ । संक्षेपमा, फाइभ जी आधुनिक प्रविधि रूपान्तरणको किइ ड्राइभर हुनेछ ।

फाइभ जी परीक्षण पश्चातको यात्रा

नेपाल टेलिकमको कारण नेपालमा फाइभ जी युग सुरु भएको छ र आगामी वर्षहरूमा डिजिटल रूपान्तरणको अर्को युगको नेतृत्व गर्नेछ । यद्यपि, त्यहाँ चुनौतीहरू छन् । फोर जी जस्तै फाइभ जी भने सबैका लागि शिघ्र उपलब्ध हुने छैन।

परीक्षण एक वर्षको लागि हुनेछ र परीक्षणको नतिजाले टेल्कोलाई व्यावसायिक फाइभ जी रोलआउटको लागि आफ्नो योजना/आर्किटेक्चर निर्माण गर्न मद्दत गर्नेछ । इकोसिस्टम बढ्दै गएता पनि अझै केही वर्षको लागि फाइभ जी कम्प्याटिबल उपकरणहरूको हुने अभावलाई अस्वीकार गर्न हामी सक्दैनौं ।

नेपाल टेलिकमको फोर जी नेटवर्क कभरेज ९८ प्रतिशत स्थानीय तहमा पुगेको भए पनि हरेक कुनामा फोर जी को पहुँच नपुगेको कुरालाई बेवास्ता गर्न सकिँदैन । वास्तवमा, फोर जी सेवा सुधारहरूमा कम कभरेज देखि एक्स्पेरिएन्स र किफायती सम्म जारी राख्नुपर्छ । लोकप्रिय फोर जी ब्रोडब्यान्ड नेटवर्क अझै १४ स्थानीय तहहरूमा पुग्न बाँकी छ ।

यसैबीच, प्रमुख नेपाली टेलिकम ओपरेटोरहरू एनटीसी र एनसीएल-दुवैले नेपालमा भ्वाइस ओभर LTE (VoLTE) लन्च गरेका छन् । र धेरै ह्यान्डसेटहरू अझै फोर जी समर्थनमा सीमित छन्, फोर जी आगामी दिनहरूमा लाखौं प्रयोगकर्ताहरूका लागि निकट भविष्य सम्म भ्यालुएबल रहनेछ ।

तर, मोबाइल प्रविधिको विकासलाई नजरअन्दाज गर्न सकिँदैन र विश्वका अन्य देशहरू जस्तै नेपालीहरूले पनि केही वर्षभित्रै ग्राउन्डब्रेकिंग प्रविधि ‘फाइभ जी’ को माग गर्नेछन् । अहिलेको लागि यो पुष्टि भएको छ कि फाइभ जी नेपालमा राम्ररी र साँच्चै सुरु भएको छ ।

नेपाल टेलिकमले बबरमहल र सुन्धाराबाट आफ्नो फाइभ जी ट्रायल सुरु गरेको छ र छिट्टै काठमाडौं बाहिर थप क्षेत्रहरू थप्ने योजना गरेको छ । अहिलेको लागि, कम्पनीले अद्यावधिक कोर सफ्टवेयरको साथ नन-स्ट्यान्डअलोन आर्किटेक्चरमा यसको परीक्षण सुरु गरेको छ । फाइभ जी रूपान्तरणको बाटो नन-स्ट्यान्डअलोन आर्किटेक्चर एनएसएबाट सुरु हुन्छ जुन ठूलो फोर जी कभरेज भएको टेल्कोको लागि उत्कृष्ट पहल हो ।

अहिलेको लागी कम्पनीले फाइभ जी परीक्षणबाट आफ्नो डाटा सङ्कलन गर्नेछ, नतिजाको विश्लेषण गर्नेछ र त्यसपछि परीक्षण परिणामको आधारमा यसको व्यावसायिक सुरुवात हुनेछ । नेपाल टेलिकमले चाँडै नै अन्य प्रदेशहरूमा पनि फाइभ जी ट्रायल सुरु गर्ने योजना बनाएको छ ।